De bouwsector biedt een onbenut potentieel om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen

Nu de wereld ernaar streeft om de klimaatverandering een halt toe te roepen en de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, is het gebruik van hernieuwbare energiebronnen en andere oplossingen met een lagere uitstoot noodzakelijk geworden, vooral in de sectoren die de uitstoot moeilijk kunnen verminderen, zoals de bouwsector, die verantwoordelijk is voor 37% van de wereldwijde energiegerelateerde koolstofuitstoot. Aan de andere kant biedt de sector een enorm onbenut potentieel om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

"We moeten naar de hele constructie kijken als we het hebben over de milieuprestaties van bouwplaatsen, en dat begint al bij het planningsproces", zegt Thomas Budde Christensen, universitair hoofddocent aan de Roskilde Universiteit in Denemarken, die werkt op het gebied van energie, grondstoffen en afval.

"De manier waarop de sector in Europa opereert, laat nog veel ruimte voor verbetering. Om meer duurzaamheid op bouwplaatsen te bereiken, moeten we nadenken over hoe we de CO₂-uitstoot kunnen verminderen, maar ook over hoe we bestaande materialen kunnen hergebruiken en recyclen. We kunnen bijvoorbeeld bouwconstructies en bouwmaterialen hergebruiken of beton vergruizen en gebruiken als opvulling voor nieuwe betonconstructies."

Uitstoot van bouwmachines verminderen

Naast het onderzoeken van manieren om materialen te hergebruiken en bouwafval te verminderen, en het ontwikkelen van alternatieven met een lagere uitstoot voor de momenteel gebruikte bouwmaterialen, moet de industrie ook rekening houden met de uitstoot van de gebruikte dieselaangedreven bouwmachines, zoals bulldozers of kranen.

Elektrificatie is nog steeds een modewoord als het gaat om zware machines. Naarmate de batterij- en oplaadtechnologieën verbeteren, kunnen elektrische machines een goede optie worden. Maar een andere oplossing om de koolstofvoetafdruk in de bouw van gebouwen en infrastructuur aanzienlijk te verminderen, is vandaag al beschikbaar: hernieuwbare diesel die eenvoudig conventionele diesel in bestaande machines kan vervangen.

Producten zoals Neste MY Renewable Diesel™ kunnen de uitstoot van broeikasgassen met tot wel 90%* verminderen gedurende de levenscyclus van de brandstof in vergelijking met fossiele diesel. Hernieuwbare diesel kan ook helpen om de luchtkwaliteit rond bouwplaatsen te verbeteren, omdat het schoner verbrandt dan conventionele diesel.

De uitdagingen van de introductie van hernieuwbare oplossingen overwinnen

Het implementeren van het gebruik van hernieuwbare oplossingen, zoals hernieuwbare diesel, op grote bouwplaatsen is echter een uitdaging en vereist veranderingen in de manier waarop bouwplaatsen gewend zijn te werken.

"Hernieuwbare diesel is een kant-en-klare oplossing, heel gemakkelijk om op over te schakelen, maar de uitdagingen komen van het verifiëren van het gebruik ervan," zegt Kirsi Liira, Lead for Sustainable Solutions and Partnerships bij Neste, eraan toevoegend dat dit het punt is waar een nieuwe manier van denken en betere gegevens nodig zijn. "We hebben bijvoorbeeld een lopend proefproject in Helsinki [Finland] waarbij we het gebruik van hernieuwbare diesel volgen met RFID-tags en betrouwbare gegevens verzamelen om het brandstofverbruik en de gegenereerde uitstoot te berekenen."

De meeste benaderingen van duurzamer bouwen zijn nog steeds duur: hernieuwbare diesel is duurder om te produceren, duurzame materialen zoals hout zijn vaak schaars en daarom duurder, en de ontwikkeling van elektrische zware machines en de bijbehorende oplaadtechnologie en -infrastructuur heeft meer financiering nodig.

Daarnaast is politieke wil essentieel. Kostencompensatie door overheden kan de duurzaamheid op bouwplaatsen verbeteren, bijvoorbeeld door wagenparkbeheerders te stimuleren om hernieuwbare diesel te kopen voor minder dan de prijs van conventionele diesel. En algehele vermindering van het brandstofverbruik is een andere belangrijke aanpak.

De EU City Loops-project laat zien hoe de circulaire economie kan werken in de bouw en sloop. Thomas Budde Christensen legt uit: "Het eerste wat er op een bouwplaats gebeurt, is dat je een groot gat graaft. De bodem wordt vaak over het hoofd gezien, maar is een belangrijk onderdeel van duurzaamheid in de bouw. Op dit moment rijden we grond weg van de locatie en dan weer terug, wat betekent dat er veel onnodig transport is. Met onze demonstratieprojecten laten we zien hoe we dat beter kunnen doen."

Het City Loops-project heeft ook een hulpmiddel voor koolstofberekening in de bouw. "Ik denk dat de selectieve sloopwetgeving een goed uitgangspunt is", voegt Christensen toe. "Maar we moeten ook het werk op de bouwplaatsen beter regelen in termen van contractuele afspraken, economische en planningsbeslissingen en het opleiden van de mensen die in de bouw werken in duurzame praktijken."

De weg naar netto nul vereist samenwerking tussen verschillende sectoren

Duurzaam bouwen maakt deel uit van ons pad naar een netto nul toekomst. Om de markt te veranderen, moet er een duidelijke indicatie zijn van de koper en mogelijke bonussen of sancties die emissiereducties stimuleren. "In Zweden zijn er goede voorbeelden van dit soort projecten. Ik ben zo blij dat we samenwerken met onze partners om best practices te creëren, omdat ik geloof dat duurzame partnerschappen de kern vormen van wat we doen - onze klanten helpen hun uitstoot van broeikasgassen te verminderen", zegt Kirsi Liira. Ze is ervan overtuigd dat samenwerking tussen de betrokken partijen op emissieloze locaties de sleutel is, te beginnen met het verspreiden van bewustzijn. Strategische partnerschappen en testprojecten zoals City Loops zijn nodig om dit aspect van de overgang naar hernieuwbare alternatieven en een circulaire economie te ondersteunen.

Stéphane Quefelec, werkzaam in de groepen klimaatverandering en energie bij het Europees Milieuagentschap (EMA), legt zijn visie op toekomstige bouwplaatsen uit: "Om de EU-doelstelling van klimaatneutraliteit te halen, is het van cruciaal belang om de CO₂-uitstoot van gebouwen te verminderen. Bij EEA benaderen we gebouwen als een systeem door rekening te houden met hun verschillende levensfasen."

Energieprestaties leveren een belangrijke bijdrage aan het verminderen van emissies. We hebben een enorme hoeveelheid energierenovaties nodig om bestaande gebouwen energie-efficiënter te maken, en de manier waarop we deze acties uitvoeren is ook belangrijk, van keuzes voor bouwproducten en circulaire economie. Hopelijk zal de bouwsector over 30 jaar getransformeerd zijn en werken met koolstofarme en energie-efficiënte producten, gebouwen die hernieuwbare elektriciteit produceren met zonnepanelen op de daken en bijdragen aan het koolstofarme energiesysteem."

Belangrijk is dat er met hernieuwbare diesel al een oplossing beschikbaar is om de uitstoot te verminderen die wordt gegenereerd door het gebruik van brandstof in zware machines. "Ik zou bedrijven adviseren om documentatie te vragen dat de gekozen hernieuwbare diesel echt de CO₂-uitstoot verlaagt", stelt Thomas Budde Christensen. Als dat het geval is, is hij ervan overtuigd dat hernieuwbare diesel één van de vele opties kan zijn om bouwplaatsen duurzamer te maken. "Het is nu tijd om te handelen en de eerste stappen te zetten om het potentieel van hernieuwbare energie in de bouw te realiseren: hernieuwbare diesel biedt al één van de antwoorden", benadrukt Kirsi Liira.

_{*) De vermindering van de broeikasgasemissies varieert naargelang de regiospecifieke wetgeving die de methodologie voor de berekeningen aanreikt (bv. EU RED II 2018/2001/EU voor Europa en US California LCFS voor de VS), en de grondstoffenmix die wordt gebruikt om het product voor elke markt te produceren.}

Credits: Laura Puttkamer is freelance stadsjournalist en richt zich op innovatieve oplossingen die onze steden duurzamer en klimaatvriendelijker maken. Ze komt oorspronkelijk uit Duitsland, maar woont nu in Londen en schrijft voor architectuur- en stadsplanning tijdschriften.