De koolstofhandafdruk: bedrijven helpen hun duurzaamheidsbelofte te tonen

“De koolstofhandafdruk is een positieve manier voor bedrijven om te laten zien dat ze niet alleen hun eigen koolstofuitstoot kunnen verminderen, maar ook een positieve invloed kunnen hebben via hun klanten", zegt Tuuli Kaskinen, CEO van de Climate Leadership Coalition. Dat is ook een voorbeeld voor andere bedrijven, legt ze uit: "We weten dat er wereldwijd bedrijven zijn die voorlopen, en een belangrijke rol spelen om anderen mee te krijgen in het klimaatwerk. De koolstofhandafdruk is één van de instrumenten om dat te meten."

De koolstofhandafdruk methode, ontwikkeld door LUT-universiteit en het VTT Technisch Onderzoekscentrum van Finland om deze positieve impact te meten, beschrijft de vermindering in broeikasgasemissies die wordt bereikt als klanten het product van het betreffende bedrijf gebruiken in plaats van een conventioneel product. "De koolstofhandafdruk is nuttig wanneer een bedrijf of organisatie bereid is om te laten zien hoe het de koolstofvoetafdruk van anderen beïnvloedt", zegt Kaskinen.

Dus hoe groter je handafdruk, hoe beter - het tegenovergestelde van een ecologische voetafdruk, die zo klein mogelijk moet zijn.

Vroege toepassers wijzen de weg

In Noord-Europa gebruiken steeds meer bedrijven de koolstofhandafdruk methode. Het bedrijf voor hernieuwbare materialen Stora Enso gebruikt de koolstofhandafdruk bijvoorbeeld om in te schatten hoeveel broeikasgasemissies worden verminderd als gevolg van het feit dat hun klanten overstappen op hernieuwbare verpakkingsproducten van Stora Enso - terwijl het bedrijf ook werkt aan de ontwikkeling van de manier waarop de koolstofhandafdruk kan worden gemeten en het gebruik ervan kan worden uitgebreid.

Neste, een wereldleider op het gebied van hernieuwbare diesel en duurzame vliegtuigbrandstof, is een andere voorloper van de koolstofhandafdruk methode. "De koolstofhandafdruk, of meer specifiek de relatieve broeikasgasreductie in vergelijking met fossiele brandstof, is het belangrijkste waardevoorstel voor onze hernieuwbare brandstoffen, zoals hernieuwbare diesel", zegt Hugo Stenberg, Sustainability Manager en teamleider voor Climate & Circular Economy bij Neste. "Bovendien gebruiken we de koolstofhandafdruk in onze communicatie op bedrijfsniveau om te laten zien hoe we onze groeistrategie in duurzame energie uitvoeren."

Kaskinen verwacht dat we de komende jaren zullen zien dat meer bedrijven naast hun eigen koolstofvoetafdruk ook hun koolstofhandafdruk gaan rapporteren. "Er zijn altijd bedrijven die voorop lopen", zegt ze. "We hebben die voorlopers nodig om hun best practices te kunnen delen. Een koolstofhandafdruk is een manier om te communiceren en om de activiteiten te meten die zeker nodig zijn."

Je koolstofhandafdruk meten en vergroten

Dus hoe spring je op de trein en begin je met het meten, en groter maken, van de koolstofhandafdruk van je bedrijf?

Het proces kan in eerste instantie overweldigend lijken, maar gelukkig is alles wat je moet weten samengebracht in een Carbon Handprint Guide.

Om te beginnen is het belangrijk om je grenzen duidelijk aan te geven: bepaal welk product (of dienst) je wilt meten en waar je de basislijn wilt leggen. De baseline beschrijft wat een klant zou hebben gebruikt in plaats van het product of de dienst van het bedrijf. Wanneer Neste bijvoorbeeld de koolstofhandafdruk van hun hernieuwbare brandstoffen berekent, gebruiken ze een baseline waarin hun klanten fossiele brandstoffen zouden gebruiken.

“Voor hernieuwbare brandstoffen zijn er regels, bijvoorbeeld in de EU en de VS, die bepalen hoe de broeikasgaswaarde voor producten over de hele levenscyclus moet worden berekend en ook de baseline voor fossiele brandstoffen", zegt Stenberg. "Dat helpt ons, want de handafdruk van onze hernieuwbare brandstof is dan gebaseerd op deze regelgeving zonder dat we zelf de baselinewaarde hoeven te definiëren."

Wat is het verschil: handafdruk, vermeden emissies, scope 1-3 en scope 4?

Hoewel de koolstofhandafdruk tot nu toe vooral in de Scandinavische landen wordt gebruikt, wijst Kaskinen erop dat het onderliggende idee wereldwijd populair is. "Er is een wereldwijde discussie over vermeden emissies", zegt ze. "Die methodologie lijkt erg op de koolstofhandafdruk."

De koolstofhandafdruk heeft ook te maken met de toenemende tracking en ambities van bedrijven om niet alleen hun scope 1- en scope 2-emissies te verminderen, maar ook scope 3-emissies. Scope 1 en 2-emissies kunnen vaak relatief direct worden beïnvloed door het bedrijf zelf. Scope 3 kijkt naar de hele waardeketen, met inbegrip van zowel upstream-emissies (bijvoorbeeld door leveranciers) als downstream-emissies die verband houden met het gebruik of de verwijdering van het product door klanten. Daarom is het vergroten van je koolstofhandafdruk of vermeden uitstoot - of scope 4 zoals deze activiteit soms ook wordt genoemd - kan daarom dezelfde hefbomen hebben als het verminderen van de scope 3-emissies van het bedrijf.

Hoewel het verwarrend kan zijn om meerdere termen te hebben voor een soortgelijk concept, denkt Kaskinen dat dit ook laat zien dat veel mensen geïnteresseerd zijn in het meten van hun impact op het klimaat. "Ik denk dat we in de komende jaren een nog sterkere beweging van bedrijven achter deze tools zullen krijgen", voorspelt ze. "Dat zal ook het hele veld verder ontwikkelen."