Kunnen duurzaamheidsambities gelijke tred houden met het herstel van het vliegverkeer na de pandemie?

Online vergaderingen hebben een revolutie teweeggebracht in de manier waarop we zaken doen en hebben onze behoefte om te reizen tijdens de pandemie aanzienlijk verminderd. Maar sinds de beperkingen zijn opgeheven en we weer vrij kunnen reizen, is de vraag naar vliegreizen gestaag gegroeid. Het vrijetijdsverkeer staat nu op het punt om het niveau van vóór 2019 te bereiken, met de zakelijke vluchten op de hielen. China en de APAC regio zijn de drijvende krachten achter dit herstel en er wordt verwacht dat het wereldwijde vliegverkeer jaarlijks met 3,6% zal toenemen en zal verdubbelen tegen het midden van de eeuw. Ondertussen heeft de luchtvaartindustrie zich er in grote lijnen toe verbonden om Net Zero te vliegen tegen 2050.

"De ambities op het gebied van duurzaamheid zijn gestegen, samen met het bewustzijn van de impact van de maatschappij op de planeet, en de rol die de luchtvaart hierin speelt", zegt Susanne Bouma, Head of Partnerships and Programs bij Neste's Renewable Aviation business unit. "Dit is waarschijnlijk versneld als direct gevolg van de pandemie toen we niet vlogen."

Is het dus mogelijk voor de luchtvaartindustrie om te blijven groeien en tegelijkertijd milieubewuster en duurzamer te worden?

Duurzame vliegtuigbrandstof: het schoolvoorbeeld van duurzamere luchtvaart vandaag de dag

De luchtvaart is verantwoordelijk voor 2-3% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen maar, gezien het groeitraject, zou de impact op het klimaat kunnen toenemen tot meer dan 20% als je bedenkt hoeveel sneller andere sectoren aan het decarboniseren zijn.

Van experimenten met blended-wing airframes en ambities voor waterstofaangedreven koolstofvrije vliegtuigen [LM1] , tot technologie en partnerschappen die duurzamere luchtvaart beschikbaar maken voor bedrijven op het punt van boeken, is er een wirwar van activiteiten en initiatieven om duurzamere luchtvaart werkelijkheid te laten worden.

"Ik vind het geweldig om te zien dat zoveel bedrijven de kans grijpen om mobiliteit duurzamer te maken met bijvoorbeeld elektrische vliegtuigen", zegt Bouma. "Maar hoe spannend deze innovaties ook zijn en de krantenkoppen halen, de meeste zijn waarschijnlijk nog tientallen jaren verwijderd van grootschalige toepassing. Nieuwe technologieën zoals rompen met een haaienhuid kunnen de efficiëntie inderdaad verbeteren, maar ze zullen op zichzelf niet genoeg zijn om de doelstelling van de luchtvaart, om tegen 2050 netto nul te vliegen, te halen. We weten dat we duurzame vliegtuigbrandstof als oplossing vandaag moeten opschalen, terwijl we daarnaast aan andere oplossingen werken."

Met de klimaaturgentie zijn er nu oplossingen nodig om de luchtvaart duurzamer te maken. De belangrijkste voordelen van duurzame vliegtuigbrandstof (SAF) zijn dat het - in vergelijking met conventionele vliegtuigbrandstof - de broeikasgasemissies met meer dan 80% kan terugdringen gedurende de levenscyclus van de brandstof, en dat het zonder aanpassingen kan worden gebruikt in bestaande vliegtuigen.

Omdat SAF de uitstoot van broeikasgassen in de luchtvaart drastisch kan verminderen, is de vraag naar SAF de afgelopen jaren snel gegroeid. De productie groeit ook snel - hoewel er nog een lange weg te gaan is om de productie op te schalen tot het niveau dat nodig zal zijn, is het tempo van de verandering bemoedigend. Volgens IATA, kan SAF bijdragen aan ongeveer 65% van de emissiereductie die de luchtvaart nodig heeft om tegen 2050 netto-nul te bereiken met een mix van andere oplossingen voor de resterende 35%.

Duurzamere luchtvaart: de rol van overheden en regelgeving

Overheden kunnen een cruciale rol spelen bij het versnellen van de overgang naar koolstofneutraliteit in de luchtvaart. Velen zijn nu bezig met het uitstippelen van hun strategieën voor een duurzamere luchtvaart, inclusief het invoeren van regelgevende kaders om de overgang naar SAF te ondersteunen.

In de VS bijvoorbeeld stimuleert de 2022 Inflation Reduction Act de productie van SAF door een tweefasige stimulans in te voeren bestaande uit de Sustainable Aviation Fuel tax credit en de Clean Fuel Production credit. Deze bepalingen bieden progressieve steun voor de SAF-productie in de komende vijf jaar - met een doelstelling van president Biden om tegen 2030 acht miljoen ton SAF in eigen land te produceren tegen 2030.

De Europese Unie heeft gekozen voor een andere benadering van SAF. Door de ReFuelEU luchtvaartverordening aan te nemen als onderdeel van de Green Deal van de EU 'Fit for 55-beleidspakket, zullen SAF-leveranciers geleidelijk een steeds groter deel van de SAF op EU-luchthavens leveren: 2% in 2025 en 70% in 2050.

"We zijn blij om te zien dat SAF-mandaten in de EU realiteit worden, maar we moeten niet alleen vertrouwen op mandaten om het gebruik van SAF te verhogen", waarschuwt Bouma en benadrukt de essentiële rol van bedrijven en consumenten bij het stimuleren van het gebruik. "Het zal niet eenvoudig zijn om in de luchtvaart de ambities van een netto nul-emissie te verwezenlijken in het licht van een stijgende trend in het aantal passagiers. Naast regelgeving moeten consumenten zich meer bewust worden van de impact van hun reis, de alternatieven begrijpen en vragen naar duurzamere opties. We hebben ook leveranciers, zoals online reisbureaus (OTA's) en traditionele reisbureaus, nodig om duurzaamheid op te nemen als integraal onderdeel van hun producten, niet alleen als 'leuk om te hebben' omdat we weten dat dit niet werkt."

Conversies in boekingssystemen waarbij consumenten een vakje moeten aankruisen om te kiezen voor duurzaamheidsmaatregelen zijn bijvoorbeeld erg laag, ongeveer 1%. "Consumenten vragen om in plaats daarvan af te zien van deelname is veel effectiever", legt Bouma uit, "maar het vereist leiderschap en moed om deze verandering door te voeren."

Gezamenlijke ambitie: duurzamere bedrijven en duurzamere luchtvaart

De pandemie onthulde een nieuwe manier van werken en verminderde de noodzaak om te reizen. Ondertussen zijn de eisen voor bedrijven om duurzamer te worden in hun strategieën en activiteiten toegenomen en moeten bedrijven ook hun CO2-voetafdruk bekendmaken.

"De eenvoudigste manier om de luchtvaart duurzamer te maken is natuurlijk door minder te vliegen", zegt Chris Truss, Global Sustainability Director voor zakenreisorganisatie Reed & Mackay. "Veel van onze zakelijke klanten willen echter het reizen weer op het niveau van vóór de pandemie brengen en ze zien SAF als een manier om hun duurzaamheids- en ESG-doelstellingen te behalen."

De klanten van Reed & Mackay hebben vaak wetenschappelijk onderbouwde reductiedoelstellingen waaraan ze zich moeten houden met betrekking tot het verminderen van de zakenreizen van hun bedrijf. "Een relatie hebben met een bedrijf als Neste geeft hen meer flexibiliteit in het behalen van deze doelstellingen", voegt Truss toe. "Als ze bijvoorbeeld een quotum overschrijden, kunnen ze ervoor zorgen dat meer van hun toekomstige reisverplichtingen een SAF-element bevatten."

Het ESG-element is een groot radertje in het wiel van de transformatie van de luchtvaartsector in de komende decennia. "Dit is één van de belangrijkste drie discussiepunten voor onze klanten", zegt Truss. "Een groot deel van mijn tijd besteed ik aan gesprekken met klanten over hoe we hen kunnen helpen hun ESG-criteria te maximaliseren. Dit kan van alles betekenen, van premium economy vliegen in plaats van business class tot maar half zoveel vliegen en andere vergaderingen online houden."

Op weg naar netto-nul luchtvaart

Terwijl de uitdaging om de luchtvaart duurzamer te maken steeds groter wordt door de toenemende vraag naar vliegreizen, is het duidelijk dat de bereidheid en ambities voor duurzaamheid ook groeien, waardoor een gezamenlijke verandering in de richting van netto-nuluitstoot wordt gestimuleerd.

Bouma is overtuigd dat dergelijke moeilijke transformaties mogelijk zijn, zoals de geschiedenis ons heeft laten zien in andere sectoren, en dat we goed op weg zijn: "De eerste elektrische voertuigen waren exclusief en erg duur, maar door een systematische aanpak aan te nemen, inclusief incentives en regulering om de vraag van consumenten te stimuleren, hebben we een heuse transformatie gezien in het EV-landschap. Ik geloof dat we hetzelfde kunnen doen voor de luchtvaart als we samenwerken en de oplossingen die we al hebben omarmen."

Credits: Liam McCann is freelance schrijver en subredacteur voor The Daily Telegraph, en heeft tientallen artikelen geschreven over duurzaamheid in met name de auto- en transportsector.